Hoeveel losse thee gebruik ik voor een kopje?

Bij een vriend(in) dronk je laatst dat heerlijke kopje thee. En ook online zie je steeds de meest verrukkelijke mengsels voorbij komen. En dan besluit je zelf losse thee te kopen, maar na het zetten van je eerste kopje smaakt het toch niet zo lekker als de thee die je elders had geproefd, hoe kan dit?

Regelmatig ontvang ik een berichtje met de vraag hoe lang een thee moet trekken of hoeveel je van een kruid mag gebruiken. Hoeveel losse thee gebruik je eigenlijk voor een pot of een kopje?
Als het goed is staat de dosering en de tijd dat het moet trekken op de verpakking. Zo niet, dan kun je het antwoord vinden in deze blogpost. Zeker als je een thee voor z’n geneeskracht wilt gebruiken heb ik een paar interessante tips voor je.
Lees hier meer over de juiste dosering, trektijd en verwerkingsvormen.

Infuus

Thee maken is misschien wel de oudste vorm om kruiden te gebruiken. Dit zetten van een kopje thee wordt ook wel een infuus of aftreksel genoemd. Hiervoor kunnen verschillende plantendelen worden gebruikt, zoals bloemen, blad, zaden of verse vruchten en heel soms de wortel. Voor het zetten van de thee zelf maakt het niet uit of je deze gedroogd gebruikt of vers.

Thee, oftewel een infuus, maak je door gedroogde of verse gekneusde kruiden te overgieten met water wat gekookt heeft. Dit laat je 5 – 10 minuten trekken. Bij voorkeur laat je bloemen korter trekken dan gekneusde zaden. Kamille thee is hier een goed voorbeeld. Laat je dit te lang trekken, dan wordt het bitter en vies.
Bevat een kruid van nature etherische oliën? Dan laat je het infuus afgedekt trekken, zodat de etherische oliën niet verdampen voordat je je kopje thee hebt gedronken.

Een infuus kun je warm of koud drinken. Je kunt het 24 uur afgedekt bewaren nadat je de kruiden hebt gezeefd. Bewaar het infuus het liefst in de koelkast in een glazen fles. Bijvoorbeeld deze (klik) of deze twee mooie halve liter flessen (klik).

Afkooksel/ Decoct

Een afkooksel, ook wel een decoct genoemd, wordt vooral gemaakt van wortels, wortelstokken, bast, stevige plantdelen of gedroogde bessen. Met een bepaalde hoeveelheid water worden deze kruiden dan 8 tot 10 minuten zachtjes gekookt. Na het koken worden de kruiden gezeefd. Je kunt een decoct daarna afgekoeld opdrinken. Sommige afkooksels kun je inkoken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een pannetje met een handige steel en een tuitje.

Maceraat

Naast een infuus en een decoct van kruiden bestaat er ook nog zoiets als een koud aftreksel. Dit heet een maceraat. Verse bloemen zijn heel geschikt om een maceraat van te maken, omdat deze vaak vrij teer zijn. Een koud aftreksel is heel geschikt voor planten die kun werkzaamheid verliezen wanneer ze worden verhit.

Kruiden die veel slijmstoffen bevatten kun je beter verwerken in een Maceraat. Gebruik voor een maceraat altijd water op kamertemperatuur en laat het kruid 7 tot 12 uur in het water trekken. Een nacht is hier heel geschikt voor. Dek het maceraat wel af wanneer je het laat trekken en gebruik bijvoorbeeld gefilterd water (klik).

Kun je van alle kruiden een infuus, decoct of maceraat maken?

Het antwoord hierop is “nee”.
Sommige kruiden geven hun inhoudsstoffen alleen vrij in olie. Andere kruiden doen dat in een tinctuur. Maar er zijn ook planten die beter in vermalen vorm worden ingenomen (in de vorm van een capsule of tablet). Neem bijvoorbeeld Mariadistel, wat vaak wordt voorgeschreven om je lever op te bouwen (of te reinigen), de inhoudsstoffen van Mariadistel worden niet opgelost in water dus thee drinken heeft geen zin. Andere kruiden hebben alleen een geneeskrachtige werking wanneer ze vers worden gebruikt.

Dosering

Tijdens mijn kruidenstudie leerde ik doseren met de hand. Dat betekend dat je voor een halve liter infuus een kuiltje van je hand neemt. Dit komt bij volwassenen ongeveer overeen met een eetlepel kruid.
Van een halve liter kun je ongeveer 3 kopjes drinken. Dus per theekopje hoef je maar een theelepel kruid te gebruiken.

Wanneer je voor een klein kind of een baby thee zet, dan gebruik je een hoeveelheid kruid wat in het handje van kind past. Dus eigenlijk niet meer dan een theelepel op een halve liter water. En stel, je maakt een geneeskrachtige thee voor een hele grote man met een lengte van 2 meter, dan snap je dat je meer nodig hebt dan een eetlepel, want er past meer kruid in het kuiltje van zijn hand.

Bij een decoct gaat het vaak om 30 gram gedroogd kruid op een liter water of 60 gram vers kruid op een liter water.De dosering voor een maceraat is 25 gram gedroogd kruid (of 50 gram vers) op een halve liter water.

Meer dan een halve liter werkt niet sneller om te genezen

Wanneer je een thee voor geneeskracht wilt gebruiken, is een halve liter, verdeeld over de dag voldoende. Dus in de ochtend een kopje, in de middag een kopje en in de avond een kopje. Meer dan een halve liter werkt niet sneller om te genezen.

Bedenk dat er met kruiden ook zoiets bestaat als overdosis, waardoor er gezondheidsklachten of zelfs organen kunnen worden aangetast wanneer je er echt heel veel van drinkt. Wissel vooral af en drink tussendoor ook voldoende water om je lichaamsvocht op pijl te houden. Ook wanneer je elke dag meer dan een halve liter van de zelfde thee drinkt omdat je het zo lekker vindt, raad ik je aan om eens te kijken naar de werking van het kruid wat je gebruikt. Wissel vooral af met andere thee soorten wanneer je het niet drinkt voor de geneeskracht.

Thee-ei of geen thee ei

Door de jaren heen heb ik verschillende manieren gebruikt om thee te zetten. Ik heb papieren theezakjes geprobeerd, een thee ei, een theefilter van katoen, losse kruiden in theepot met bolzeefje, een caffetiere en theeknijpers, een kruidenei van roestvrij staal 10cm Ø, theezeefje van roestvrij staal in de vorm van een bekertje.

  • Papieren theezakjes met een eigen mengsel zijn handig wanneer je onderweg uit je thermosfles een kopje thee wilt drinken. Ik zet nooit thee in een thermosfles zelf, omdat deze dan naar thee gaat ruiken en dat beïnvloed de smaak van een volgend kopje. Het zakje is composteerbaar.
    Deze bamboe fles met theezeef (klik) is overigens wel heel handig!
  • Een thee-ei, zo’n roestvrij stalen ei met een kettinkje en gaatjes in het oppervlak, daar ben ik geen fan van. De kruiden zijn na afloop wat lastig te verwijderen. Voor onderweg is het misschien een optie om te gebruiken, maar voor thuis zijn er betere mogelijkheden. Tegenwoordig wel in hele leuke uitvoeringen wanneer je dit liever gebruikt dan een zakje.
  • Een thee filter van katoen was de slechtste keuze ooit! Mijn idee om deze te kunnen wassen en hergebruiken leverde een hele vieze thee op met de smaak van katoen. Ik gebruik deze katoenen filter voor het filteren van een lotion of olie. Dat werkt prima.
  • Losse kruiden in een theepot is een van mijn favorieten, omdat de kruiden vrij in de theepot hun aroma kunnen afgeven. Ik gebruik een bolzeefje om te voorkomen dat er kruiden in het theekopje komen tijdens het schenken. Dit is ook de manier waarop mijn oma thee zette. Het heeft iets nostalgisch.
    Losse kruiden zijn iets minder handig wanneer je theepot een smalle schenktuit heeft. Deze wil nog wel eens verstopt raken tijdens het schenken. Gun jezelf een mooie theepot. Ze zijn tegenwoordig ook te koop met filter (klik).
  • Een caffetiere is een mooie manier om kruidenthee te zetten. Vooral wanneer je een bloemenmengsel gebruikt is het vooral ook mooi om naar te kijken.
  • Theeknijpers vind ik, net als een thee-ei, minder geschikt voor het zetten van thee. Ik ben geen fan, maar misschien heb jij juist hele goede ervaringen met een theeknijper.
  • Tegenwoordig gebruik ik regelmatig een groot kruidenbol (ook bij dille & kamille) van 10cm Ø. Doordat de kruiden voldoende ruimte hebben om te bewegen en het ei verwijderbaar is, heb je een goede controle over de trektijd. Dit is bij losse kruiden in een theepot en een caffetiere niet zo. Dan laat je de kruiden in de pot. Maar laat je ook eens inspireren door deze (klik).
    Kijk voor aanschaf van het kruidenbol wel even of het door de opening van je theepot past.
  • Voor losse kopjes vind ik een theefilter van roestvrij staal in de vorm van een bekertje ook fijn. Is de infusie klaar? Dan haal je het filter eruit.

Mengen

Theemengsels zijn er in grote verscheidenheid te koop. Wil je zelf gaan mengen, bedenk dan dat kruiden naast smaak, ook vooral inhoudsstoffen bevatten die interactie hebben met elkaar. Zo werkt Vlierbloesem koortsverhogend en Lindebloesem koorts verlagend. Drink je deze twee kruiden samen in een mengsel (wat overigens een erg lekkere combi is), dan zal dit niets doen met je lichaamstemperatuur. Het loont als je je verdiept in de werking van kruiden. Kant en klare theemengsels bevatten over het algemeen kruiden die goed samen gaan.

Vaak gemaakte fouten

Ik wil het onderwerp toch nog even benoemen, omdat ik de volgende situaties in mijn praktijk regelmatig tegenkom: Stel, je neemt verschillende soorten medicijnen die je huisarts je heeft voorgeschreven. Je hebt ergens gelezen dat het goed is om zo nu en dan je lever te detoxen. En dat gaat erg goed met detox thee. Wanneer je deze thee drinkt, heeft dat wel een interactie met medicijnen die neemt. De werking van je medicijnen veranderd. Het kan dan zijn dat je medicijndosis te hoog of te laag wordt door het gebruik van de thee. Je kunt last krijgen van de bijwerking van de medicijnen.

Van Sint Janskruid is bekend dat het de werking van medicijnen sterk kan beïnvloeden. Maar Sint Janskruid is alleen de meest bekende. Bijna alle kruiden hebben interactie met medicatie.

Een ander voorbeeld is de combinatie medicijnen van de apotheek of drogist in combinatie met kruiden die voor de zelfde gezondheidsklacht worden genomen. Iemand neemt dan op eigen initiatief naast de medicatie ook nog een kruidenthee. Een voorbeeld hiervan is gebruik van hartmedicatie in combinatie met een kruid die de werking van het hart beïnvloed. De kruiden en de medicijnen gaan niet samen!

Het zelfde geldt voor antidepressiva en kruiden die werken tegen depressie. Maar ook bloeddrukverlagers en kruiden die de bloeddruk verlagen gaan niet samen.

Wanneer je zwanger bent, kun je ook niet alle kruidenthee blijven drinken. Sommige kruiden bevorderen het samentrekken van de baarmoeder waardoor er weeën ontstaan. Andere zijn schadelijk voor je ongeboren kindje. Koop je kruidenthee, dan hoort deze waarschuwing op de verpakking te staan.

Kun je dan helemaal geen kruiden thee drinken?

Jawel, wissel af. Drink liever verschillende soorten thee op een dag. Bijvoorbeeld in de ochtend een thee die je helpt bij het wakker worden en in de avond een thee die je helpt ontspannen en rust geeft. Gedurende de dag zijn er hele lekkere theemengsels voor een goede spijsvertering, als opkikker, om je meer te laten concentreren, goed is voor je immuunsysteem of gewoon een feel good thee die je gezellig samen met anderen drinkt.

TIP

Heb je vragen over het gebruik van kruidenthee? Ik ben een gediplomeerd fytotherapeut (kruidengeneeskundige) en werk sinds 2008 met kruiden. Wanneer je meer informatie wilt over een kruidenthee voor geneeskrachtig gebruik of je wilt leren welke thee het beste bij jou past, dan kan ik je daar veel over leren.

©2019 Natuurwijze
– elders geplubliceerd: Puur & Kracht
©2022 Natuurwijze – aangevulde tekst

Scroll naar boven