Terwijl een hommel zich laaft aan de zoete nectar van mijn Koninginnekruid kijk ik wat ongeduldig naar de blauwe lucht met witte stapelwolken. Er is onweer op komst, zo voorspelt de weer app.
Hier is nog niets te zien, dus pak ik mijn kans om wat foto’s te maken van dit heerlijk ontspannende tafereel.
In onze tuin staat Koninginnekruid, misschien beter bekend als Leverkruid. Ooit kocht ik het voor de geneeskrachtige werking en de prachtige roze bloemen.
Volksnamen voor deze plant zijn er veel: Leverkruid, Waterhennep, Boelkenskruid, Jeneverbloem, Hertsklaver, Bastardagrimoni, Boeltjeskruid, Hommelkroet. Maar wanneer je zoekt onder de Latijnse naam Eupatorium Cannabinum L. kom je bij het goede kruid uit.
Het is een plant die goed groeit op vochtige bodem aan waterkanten, rietlanden, duinvalleien, broekbossen en op vochtige kapvlakten.
Oud Germaans gebruik
Wat me fascineert is dat ik in een van de kruidenboeken in mijn boekenkast een verhaal tegen kom waarbij volgens een oud gebruik deze plant in huis werd opgehangen om te beschermen tegen blikseminslag. Het blijkt een oud Germaans gebruik te zijn waarvan ik in al mijn boeken en ook op internet steeds het zelfde fragment van een verhaal tegenkom, maar de oorsprong en het precieze gebruik wat lastig vindbaar is. Het Koninginnekruid, (aldus vele bronnen) is gewijd aan Donar (Thunar of Thor), de god van donder en bliksem. Eigenlijk zou je hier dan ook de volksnaam “donder kruid” verwachten, maar Koninginnekruid is een andere plant dan Inula conyzae. Hoewel ze beide vallen binnen de composieten familie.
Maar waarom is juist dit kruid dan gewijd aan Donar?
Koninginnekruid of Hertsklaver?
In “Der grüne Hain” van Claudia Liath, vind ik een stukje terug dat dit een van de kruiden is die werd gebruikt om de weergoden gunstig te stemmen. Hier worden Donar en Holda genoemd. Hertsklaver is wellicht een betere benaming om te zoeken naar oude verhalen omdat dit kruid ook in verband werd gebracht met “dem Hirsch” (het Hert).
“Der Wasserdorst wird seit jeher mit dem Hirsch in Verbindung gebracht. Aufgrund dieser Verbindung ist er den Göttern Freyr und Cernunnos geweiht als Verkörperung des (Gehörnten) Jägers und Hüters. Insbesondere den heiligen Hirschen, den Boten der Anderswelt, sprach man in früherer Zeit die Fähigkeit zu, lindernde Pflanzen und Quellen ausfindig machen zu können.
Kranke Hirsche, die sich mit der Pflanze selbst heilten, machten de rLegende zufolge die Menschen auf ihre heildende Wirkung aufmerksam. Ein Glaube, die sich später das Christentum zunutze machte und den Hirsch als Wohltäter übernahm. Den Namen Kunigundekraut erhielt der Wasserdorst vond einer Heiligen des 13 Jahrhunderts. Die Pflanze wurde außerdem siet jeher benutzt, um das Wetter zu beeinflussen, beziehungswiese um vorn den Göttern (Donar, Holda) günstigere Wetterlagen zu erbitten.” – uit Der grüne Hain – Claudia Liath.
Donar en de Kruidwis
Een ander interessante link naar een (naar het lijkt) “gekerstende Donar” en het Koninginnekruid vind ik in een oud Limburgs gebruik van een “Kroedwusj”. Dit is veel beter bekend als een Kruidwis (een oud katholiek gebruik). Dit is een boeket van 7 kruiden en veldgewassen die in de katholieke kerk worden ingezegend op 15 augustus (Maria ten hemelopname). Bij ernstig onweer wordt het gedroogde kruid verbrand en het Sint Jans evangelie gebeden (Sint Janskruid is een onderdeel van de Kroedwusj). Maar, wat schetst mijn verbazing? Vaak werd hierbij ook gebeden tot Sint-Donatus, patroon van het onweer. Het gebruik herinnert aan het brandoffer dat ten tijde van de Germanen aan de dondergod Donar werd gebracht. (bron eifelnatur.de)
“Een Kruidwis bestaat altijd uit twee graansoorten, twee geneeskrachtige kruiden, onweerskruiden en Walnootblad. …”Het boeket wordt bijeengebonden met een touw van zeven el. De 7 is het getal van de volledigheid. Het gebruik van Kroedwusj vindt plaats sinds de 17e Eeuw. Het boeket wordt gebruikt om onheil af te wenden. De kruiden worden verzameld en opgehangen in huis op zolder of in de schuur. Bij ernstig onweer wordt het gedroogde kruid verbrand waarbij gebeden wordt. Bij de verbranding wordt vaak het Sint Jans Evangelie gebeden. Wat niet vreemd is omdat het Sint Janskruid deel uit maakt van de groep afweerkruiden… Volgens traditie zijn deze 7 kruiden aangetroffen in het graf van Maria, moeder van Jezus Christus. Vanwege dit verband vindt de jaarlijkse zegening van kroedwusj plaats op 15 augustus, Maria Ten Hemelopneming…”- https://www.kgv.nl/Kroedwusj
Wat een geschiedenis bij deze prachtige plant! En dan te bedenken dat er ook nog zoveel te vertellen valt over de geneeskracht!
Links:
– Je eigen Kruidwis maken: https://www.kgv.nl/Kroedwusj
– Meer over Sint Donatius: https://nl.wikipedia.org/wiki/Donatus_van_M%C3%BCnstereifel
– Meer over Donar: https://nl.wikipedia.org/wiki/Thor
